Dayczakowie

Wśród wypędzonych z Kresów, którzy swój nowy dom znaleźli w Jarosławiu, był także wybitny lwowski architekt Wawrzyniec Dayczak.  Pochodził z rodziny chłopskiej – urodził się we wsi Reniów na ziemi tarnopolskiej w 1882 r. Po ukończeniu nauki w gimnazjum w Brodach, podjął studia na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej. Już jako student przygotowywał pierwsze projekty architektoniczne – początkowo były to małe, wiejskie kościoły projektowane dla rodzinnej wsi oraz sąsiednich miejscowości. Później architektura sakralna stała się głównym nurtem jego działalności.

Po ukończeniu studiów w  1915 r. oraz odbyciu służby wojskowej w armii austriackiej, wziął udział w obronie Lwowa. Wcześniej, bo już w 1908 roku, założył Drużyny Bartoszowe – organizację niepodległościową młodzieży wiejskiej. Do 1912 roku był też pierwszym Naczelnikiem Komendy Głównej Drużyn Bartoszowych.  Po zakończeniu walk i odzyskaniu niepodległości, odbył praktykę w znanej lwowskiej firmie A. Zacharewicza i E. Czerwińskiego. Po zdaniu egzaminów w 1923 roku otrzymał uprawnienia w zawodzie architekta. W latach 1923 – 25 pracował na stanowisku naczelnego architekta Liceum Krzemienieckiego. We Lwowie był odpowiedzialny za prace konserwatorskie kamienic rynkowych: Królewskiej oraz Czarnej.

Bardzo wiele projektów, które realizował w tym czasie Wawrzyniec Dayczak związanych było z oświatą i kulturą – projektował m.in. liczne domy ludowe, bursy szkolne oraz szkoły. To jemu powierzono także rozbudowę gmachu Wyższej Szkoły Gospodarstwa Domowego na Snopkowie oraz projekt gmachu Wyższej Szkoły Handlu Zagranicznego.

Według jego projektów powstało  wiele domów zdrojowych, m.in. w Morszynie.  W latach 30. XX wieku Wawrzyniec Dayczak stał się jednym z najbardziej cenionych architektów w lwowskim środowisku.

Druga wojna światowa przewróciła życie tego znakomitego architekta i jego  rodziny do góry nogami. W 1945 roku zmuszony do opuszczenia Lwowa, zdecydował się wraz z żoną Zofią z Tychanowiczów oraz córkami Marią i Krystyną na osiedlenie się w leżącym blisko granicy Jarosławiu. Tutaj podjął pracę w Państwowej Szkole Budownictwa oraz przez krótki czas w rzeszowskim biurze projektowym. Na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych zaprojektował kilkanaście kościołów na rzeszowszczyźnie i ziemi przemyskiej. Zmarł w 1968 roku w Warszawie i spoczął na Cmentarzu Powązkowskim.

Jego córka, Maria Dayczak – Domanasiewicz, po ukończeniu szkoły średniej w Jarosławiu wyjechała do Krakowa, gdzie najpierw na Uniwersytecie Jagiellońskim studiowała historię sztuki, a następnie na Akademii Sztuk Pięknych konserwację dzieł sztuki. Pracowała w krakowskich Pracowniach Konserwacji Zabytków, a od 1972 roku prowadziła wykłady z historii sztuki polskiej na krakowskiej ASP. Zmarła w 2015 roku w Krakowie i tam została pochowana.

Krystyna Dayczak – Calikowska po ukończeniu studiów geologicznych i obronie doktoratu, pracowała w Instytucie Geologicznym w Warszawie. Była autorką wielu prac naukowych z zakresu geologii.