Partner
Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek Teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłościJózef Piłsudski
Jarosław po zakończeniu drugiej wojny światowej oraz zmianie granic Rzeczpospolitej, był jednym z licznych miast, które stało się nowym domem dla wielu polskich rodzin zmuszonych do opuszczenia swoich domów na Kresach.
Wielka fala ekspatriantów kresowych ruszyła na tzw. Ziemie Odzyskane, osiedlając się w dzisiejszym województwie dolnośląskim i opolskim – głównie we Wrocławiu, Brzegu, Kędzierzynie – Koźlu, inni osiedli na Śląsku (duże skupiska Kresowian są m.in. w Gliwicach, Bytomiu). Spora grupa wypędzonych ze wschodnich województw II RP znalazła nowe miejsce na ziemi w powiecie jarosławskim, który był atrakcyjny ze względu na swą bliskość do granicy. To pozwalało żywić nadzieję na rychły powrót „do siebie”. Mało kto wierzył, że granice Polski zmieniły się już na zawsze.
Dotychczas nikt nie pokusił się o zliczenie przybyłych do naszego miasta i powiatu uciekinierów ze Wschodu – wiemy, że było ich dużo – z Tarnopola, Lwowa, Sambora, Stryja, Sokala, Zaleszczyk, Czortkowa, Magierowa, Stanisławowa oraz wielu innych miejscowości.
Od 2016 roku nasze stowarzyszenie realizuje projekt pt. „Skąd nasz ród. Jarosławska Księga Kresowian”, którego celem było stworzenie strony internetowej, na której gromadzone są wszelkiego rodzaju informacje o przybyłych zza wschodniej granicy Rodakach, ich losach, życiu codziennym tam i tutaj. Materiały te zbierają wspólnie z nauczycielami oraz członkami naszego stowarzyszenia, uczniowie jarosławskich i podjarosławskich gimnazjów, szkół podstawowych i średnich, których zaprosiliśmy do współpracy. Dzięki zebranym na przestrzeni dwóch lat materiałom udało się wydać dwie części niezwykle ważnej i cennej publikacji pt. „Jarosławska Księga Kresowian”, w której przedstawione zostały losy prawie 140 rodzin, wspomnienia oraz listy osób przesiedlonych (wersja elektroniczna jest do pobrania).
Do udziału w projekcie zaproszeni zostali nauczyciele i uczniowie następujących szkół:
I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Jarosławiu
Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. S. Banacha w Jarosławiu
Zespołu Szkół Drogowo – Geodezyjnych i Licealnych im. A. Witkowskiego
w Jarosławiu
Zespołu Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących im. M. Dąbrowskiej
w Jarosławiu
Szkoła Podstawowa nr 1 im. św. Królowej Jadwigi w Jarosławiu
Szkoła Podstawowa Sióstr Niepokalanek im. bł. Matki Marceliny Darowskiej w Jarosławiu
Szkoły Podstawowej im. Orląt Lwowskich w Roźwienicy
Mamy świadomość, że wraz z upływającym czasem, jest coraz mniej osób, które pamiętają o tym, jak wyglądało życie na dawnych Kresach. Każdego roku odchodzą przedstawiciele starszego pokolenia, których los zmusił do opuszczenia swoich rodzinnych miast, wsi i osad leżących w granicach II RP, a wraz z nimi bezpowrotnie giną materialne ślady ich dawnego życia – zdjęcia, świadectwa, korespondencja itp. Niejednokrotnie materiały te są wyrzucane, gdyż nie stanowią większej wartości dla młodszych pokoleń. Ze względu na doniosłość spuścizny Kresów dla naszego życia, powinniśmy zadbać o gromadzenie tych pamiątek, ich digitalizację oraz udostępnianie tym wszystkim, którym tematyka kresowa jest bliska. Na terenie powiatu jarosławskiego żyje wiele osób o kresowym rodowodzie, które są gotowe podzielić się swymi „skarbami” i udostępnić je innym – np. w formie skanów zamieszczanych na stronie internetowej.
Mamy nadzieję, że dzięki temu projektowi zgłoszą się kolejne osoby, których rodziny w wyniku zawieruchy wojennej i postanowień traktatów jałtańskich trafiły na ziemię jarosławską. Będziemy kontynuować poszukiwanie potomków Kresowian żyjących na naszej ziemi, angażując równocześnie młodzież szkolną, dla której kontakt z takimi osobami jest niezwykłym przeżyciem. Wierzymy, że uda nam się zachęcić mieszkańców powiatu jarosławskiego do poszukiwań własnych korzeni na Kresach i dzielenia się informacjami o ludziach stamtąd przybyłych.
Jednocześnie pragniemy podziękować tym wszystkim, którzy dotychczas zgodzili się podzielić swymi rodzinnymi historiami. Dla nas – zarówno uczniów, jak i osób dorosłych, był to prawdziwy zaszczyt i przyjemność. Dzięki tym spotkaniom mogliśmy osobiście przekonać się, jak wspaniali to są ludzie – ciepli, serdeczni, obdarzeni poczuciem humoru, a przede wszystkim głębokim patriotyzmem. Spotkania te były też często lekcją pokory – szczególnie słuchając wspomnień zesłańców, którzy przeżyli gehennę Sybiru, osób często cudem ocalonych przed napadami ukraińskich nacjonalistów i łapankami hitlerowców.
Aby ocalić pamięć o tych cichych bohaterach z Kresów, należy zbierać i pieczołowicie przechowywać wszelkie pamiątki, dokumenty, zdjęcia, które dla przyszłych pokoleń będą świadectwem nie tylko męczeństwa Kresowian, ale także ich wspaniałego dorobku i umiłowania Ojczyzny.
Realizacja projektu jest możliwa dzięki wsparciu finansowemu udzielonego przez Województwo Podkarpackie, Burmistrza Miasta Jarosławia, Muzeum Historii Polski /w ramach programu „Patriotyzm jutra”/oraz Bank Spółdzielczy w Jarosławiu, za co jesteśmy niezmiernie wdzięczni.